تعویض مفصل شانه

جراحی تعویض مفصل شانه به اندازه تعویض مفصل لگن و زانو متداول نیست و در مواردی که درمان‌های غیر جراحی اثر بخش  نباشد، انجام عمل جراحی تعویض مفصل شانه مد نظر قرار می‌گیرد. در سال­های اخیر با پیشرفت تکنیک­ های جراحی و ارتقا کیفیت ساخت پروتزهای مفاصل مصنوعی، شاهد پیشرفت و بهبود نتایج جراحی تعویض مفصل شانه هستیم.  در سراسر دنیا سالانه بیش از ۷۰,۰۰۰ عمل جراحی تعویض مفصل شانه انجام می­ شود که هدف اصلی آنها کاهش درد، افزایش دامنه حرکتی شانه و انجام سایر فعالیت­ های روزانه می باشد.

تخریب مفصل معمولا با آسیب و تخریب غضروف شروع شده و در صورت عدم رسیدگی مناسب موجب آسیب استخوان هم می­ شود و معمولا منجر به درد و محدودیت حرکتی برای بیماران می­ شود. شایع­ترین علت آسیب مفصلی که منجر به جراحی تعویض مفصل شانه می ­شود، آرتروز یا ساییدگی مفصلی است. روماتیسم نیز می­ تواند موجب تخریب شدید مفصل شانه شود.

بطور کلی گروهی از بیماران که دچار درد شدید شانه به علت بیماری­هایی مثل روماتیسم مفصلی، آسیب غضروف، نکروز (necrosis) بافتی به علت اختلال در خون رسانی به مفصل، شکستگی و یا پارگی­ عضلات اصلی شانه  می­ باشند، نامزد عمل جراحی تعویض مفصل شانه هستند.

 جراحی تعویض مفصل شانه، با توجه به وضعیت بیمار، به یکی از سه صورت زیر انجام می­ گیرد:

1. Total shoulder arthroplasty
2. Hemi shoulder arthroplasty
3. Inverse/Reverse shoulder arthroplasty

• تعویض مفصل کامل شانه (Total shoulder arthroplasty)

در عمل تعویض کامل مفصل شانه که اصطلاحا به آن عمل توتال شولدر گفته می ­شود، همه سطوح آسیب دیده مفصل شامل سر استخوان هومروس (هد) ، حفره گلنوئید و کانال استخوان هومروس به طور کامل با پروتز جایگزین می­ شود .

• همی آرتروپلاستی یا تعویض نیمی از مفصل شانه  (Hemi shoulder arthroplasty)

جراح، با توجه به میزان آسیب وارد شده به مفصل شانه، ممکن است تشخیص دهد که نیازی به تعویض حفره گلنوئید نیست که در این صورت به تعویض نیمی از مفصل یا همی آرتروپلاستی می ­پردازد . در این جراحی، فقط سطوح آسیب دیده سر استخوان هومروس و کانال استخوان هومروس با پروتزهای مناسب جایگزین می­ شود.

• عمل ریورس مفصل شانه (Inverse Reverse shoulder arthroplasty)

بیمارانی که دچار پارگی در گروه ماهیچه ه­ای rotator cuff و التهاب شدید مفصل هستند و یا به عمل مجدد (revision) تعویض مفصل شانه نیاز دارند، احتیاج به  تعویض کامل مفصل شانه از نوع  reverse دارند که در آن محل قرار گیری و اتصال پروتز های مربوط به سر استخوان هومروس (هد) و پروتز گلنوئید جا به جا شده است. سر استخوان هومروس (هد) به حفره گلنوئید مفصل شانه متصل شده و پروتز گلنوئید به استخوان هومروس متصل می­ شود. بدین ترتیب بیمار می ­تواند برای بردن بازو به سمت بالای سر از عضله دلتوئید به جای عضلات مجموعه rotator cuff استفاده کند.